منظور از والد و ما ولد از منظر مرحوم علامه چه کسانی هستند؟

لینک مسابقه 

منبع

پاسخ در ادامه مطلب

مرحوم علامه در توضیح اینکه منظور از " والد و ما ولد " چه کسانی هستند می فرمایند:

از آنجا که از نظر ادبی رعایت تناسب بین سوگند و بین چیزی که می‏خواهیم با سوگند اثبات کنیم لازم است ، لذا باید بگوییم مراد از والد و ما ولد کسی است که بین او و بین بلدی که مورد سوگند واقع شده نسبت روشنی بوده ، و این معنا با ابراهیم خلیل (علیه‏ السلام‏) و فرزندش اسماعیل (علیه‏ السلام‏) منطبق است ، که سبب اصلی در بنای این شهر و بانیان خود بیت الحرام بودند، و خدای تعالی درباره آنان فرمود : وَإِذْ یَرْفَعُ إِبْرَاهِیمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَإِسْمَاعِیلُ ...، و ابراهیم(علیهماالسلام‏) بود که از خدای تعالی درخواست کرد مکه را شهر امن قرار دهد : وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هَـذَا الْبَلَدَ آمِنًا...

و معنای آیه مورد بحث هم این است که : سوگند می‏ خورم به پدری عظیم الشان که ابراهیم باشد ، و به آنچه برایش متولد شد ، یعنی پسری عجیب که امری شگفت‏ آور و اثری مبارک داشت ، و آن اسماعیل پسرش بود ، سوگند به این دو تن که بانیان این شهر بودند .

در نتیجه مفاد آیات سه‏ گانه سوگند به مکه معظمه و به رسول خدا (صلی‏ الله ‏علیه‏ وآله‏ و سلّم‏) است ، که در آن شهر می‏ زیست، و به ابراهیم و اسماعیل است ، که بنیانگذار آن شهر بودند . (المیزان ، ذیل آیه 3 سوره بلد)

سپس علامه نقل های دیگری را نیز که مفسرین در توضیح "والدوماولد " به آن قائلند را بازگو نموده اند:

بعضى از مفسرین گفته اند: مراد از (والد)، ابراهیم (علیه السلام) و مراد از (ماولد) تمامى اولاد عرب او است، ولى این نظریه درست نیست، براى اینکه بسیار بعید است که خداى تعالى پیغمبر اسلام و ابراهیم (علیهما السلم) را با امثال ابولهب و ابوجهل و سایر پیشوایان کفر در سوگند خود جمع نموده، در سیاقى واحد به همه سوگند یاد کند، با اینکه خود ابراهیم (علیه السلام) از کسانى که پیرویش نکنند و دین توحید را نپذیرند بیزارى جسته بود.

بعضى دیگر گفته اند: مراد از (والد و ماولد) آدم (علیه السلام) و همه ذریه او است...

این وجه فى نفسه وجه بدى نیست، ولیکن صاحب این نظریه باید به این سوال پاسخ دهد که مناسبت میان سنت ولادت با شهر مکه چیست؟ با اینکه تمامى مولودهاى عالم داخل در سوگند هستند؟

بعضى دیگر گفته اند: مراد از آن دو همه پدران و همه فرزندان است.

بعضی دیگر گفته اند: مراد از (والد)، متولد و از (ماولد) غیر متولد است و قائل این وجه کلمه (ما) را نافیه گرفته، نه موصوله.

بعضى مراد از (والد) را رسول خدا (صلى اللّه علیه و آله و سلم) و مراد از (ماولد) را امت او دانسته اند، به این دلیل که آن جناب به منزله پدر امت است، ولى همه این وجوه از نظر لفظ و سیاق، وجوه بعیدى است.( المیزان ، همان)

همچنین در بخش بحث روایی نیز از مجمع نقل کرده اند که در تفسیر آیه (و والد و ما ولد) بعضى گفته اند: منظور از والد حضرت آدم، و از (ماولد) همه انبیاء و اوصیاى انبیاء و پیروان ایشان است، (نقل از امام صادق (علیه السلام).( همان)